Mì Ramen ⚔️ Phở

Việc phở có lịch sử 100 năm là điều đáng tự hào, nhưng mì ramen cũng có bề dày lịch sử tương đương và đã trở thành biểu tượng văn hóa đại chúng toàn cầu mạnh mẽ hơn nhiều. Ramen không chỉ là món ăn mà còn là hiện tượng văn hóa với hơn 24,000 tiệm ramen chỉ riêng tại Nhật Bản, xuất hiện trong vô số phim ảnh, anime và được UNESCO công nhận là di sản văn hóa ẩm thực. Thị trường mì ăn liền toàn cầu trị giá hơn 40 tỷ USD chứng minh sức ảnh hưởng vượt biên giới của ramen. Trong khi phở được biết đến ở 50 quốc gia thì ramen có mặt tại hơn 100 quốc gia với hàng triệu người tiêu thụ mỗi ngày, cho thấy khả năng chinh phục khẩu vị quốc tế vượt trội.

Việc đánh đồng tất cả mì ramen với mì ăn liền công nghiệp là một sự hiểu lầm lớn. Ramen chính thống tại các nhà hàng Nhật Bản sử dụng nước dùng tonkotsu, shoyu, hay miso được ninh từ xương heo, gà trong 12-18 giờ, cũng giàu collagen và khoáng chất như phở. Một bát ramen truyền thống chứa 400-450 calories với 20-25g protein từ thịt xá xíu, trứng luộc và rong biển giàu iốt - nguồn dinh dưỡng mà phở không có. Ngày nay, nhiều thương hiệu ramen đã phát triển các dòng sản phẩm ít natri, không MSG, sử dụng mì làm từ bột mì nguyên cám và rau củ hữu cơ, đáp ứng xu hướng healthy eating. Sự đa dạng về loại nước dùng và topping của ramen cho phép thực khách tùy chỉnh dinh dưỡng theo nhu cầu cá nhân linh hoạt hơn phở.

Nếu nói về kỹ thuật chế biến, ramen có độ phức tạp không hề thua kém phở với 4 yếu tố phải hoàn hảo: nước dùng, sợi mì, tare (gia vị cơ bản) và topping. Sợi mì ramen thủ công được làm từ bột mì cao cấp với tỷ lệ nước và kansui chính xác, cán và cắt theo từng độ dày khác nhau, sau đó có thể ủ từ 1-3 ngày để phát triển hương vị - quy trình này đòi hỏi kinh nghiệm nhiều năm không kém làm bánh phở. Các shokunin (thợ thủ công) ramen Nhật Bản phải học nghề 5-10 năm mới được tự mở quán, với sự am hiểu sâu sắc về cân bằng vị umami, nhiệt độ phục vụ và thời gian luộc mì chính xác đến từng giây. Thịt xá xíu chashu được ướp và hầm trong 4-6 giờ, trứng ajitsuke được ngâm gia vị 24 giờ, tất cả đều là nghệ thuật tinh tế. Việc có mì ăn liền ramen không làm giảm giá trị của ramen chính thống, giống như việc có phở ăn liền không làm mất đi đẳng cấp phở truyền thống.

Ramen cũng đa dạng không kém phở với hơn 10 phong cách chính như tonkotsu, shoyu, miso, shio, tsukemen, mỗi loại phù hợp với khẩu vị và hoàn cảnh khác nhau. Giá ramen dao động từ 50,000 VNĐ cho mì ăn liền cao cấp đến 200,000-500,000 VNĐ tại các nhà hàng Nhật Bản chính thống, phục vụ đủ mọi tầng lớp. Ưu điểm vượt trội của ramen là khả năng bảo quản và chuẩn hóa chất lượng: sợi mì khô có thể để lâu mà không mất chất lượng, nước dùng có thể đông lạnh và giữ nguyên hương vị, điều mà bánh phở tươi không làm được. Ramen có khả năng chuyên môn hóa cao hơn với các tiệm chỉ tập trung vào một phong cách duy nhất để đạt đỉnh cao về chất lượng. Sự lan tỏa của ramen ra toàn thế giới với các chuỗi nhà hàng thành công như Ichiran, Ippudo chứng minh tính ứng dụng và khả năng mở rộng vượt trội so với phở.

Trong khi nước dùng phở nổi tiếng với sự thanh khiết và hương vị truyền thống, nước dùng Ramen lại vượt trội về sự đa dạng và phức tạp. Từ vị béo ngậy của Tonkotsu, đậm đà của Shoyu, đến hương thơm đặc trưng của Miso và thanh thoát của Shio, mỗi loại nước dùng Ramen đều được ninh hàng giờ với kỹ thuật riêng biệt, tạo nên một bản giao hưởng vị giác đầy bất ngờ. Sự phong phú này cho phép thực khách khám phá vô vàn sắc thái hương vị, mang lại những trải nghiệm ẩm thực khó quên và đầy tính phiêu lưu mà phở khó có thể sánh bằng.

Không thể phủ nhận phở là niềm tự hào của ẩm thực Việt, gắn liền với ký ức và tình yêu quê hương. Tuy nhiên, Ramen đã vươn xa hơn để trở thành một hiện tượng ẩm thực toàn cầu, được yêu mến và biến tấu ở mọi ngóc ngách thế giới. Nó không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng của sự sáng tạo không ngừng, khả năng thích nghi và kết nối văn hóa, mang đến một loại 'kỷ niệm' mới mẻ cho hàng triệu người trên khắp hành tinh. Ramen thể hiện tinh thần hội nhập và đổi mới, chứng minh rằng giá trị văn hóa ẩm thực không chỉ gói gọn trong biên giới quốc gia mà có thể lan tỏa mạnh mẽ.

Phở cho phép tùy biến bằng cách thêm rau thơm, chanh, ớt; tuy nhiên, Ramen mang đến sự đa dạng ngay từ nền tảng với vô số lựa chọn nước dùng, sợi mì, và topping. Mỗi loại Ramen như Tonkotsu, Shoyu, Miso, Shio đều là một 'tác phẩm' hoàn chỉnh với hương vị đặc trưng riêng, không chỉ đơn thuần là điều chỉnh gia vị. Điều này mang lại cho thực khách một khả năng tùy biến sâu rộng hơn, không chỉ là 'thêm thắt' mà là 'lựa chọn' cả một phong cách ẩm thực, tạo nên trải nghiệm cá nhân hóa độc đáo và không bao giờ nhàm chán.

Phở được ca ngợi về dinh dưỡng cân bằng, nhưng Ramen cũng hoàn toàn có thể cung cấp một bữa ăn đầy đủ và lành mạnh. Với sợi mì cung cấp năng lượng, thịt (thường là thịt heo xá xíu, thịt gà) giàu protein, và vô số topping rau củ như hành lá, giá đỗ, ngô, rong biển, trứng luộc, Ramen mang đến sự đa dạng về vitamin và khoáng chất. Nước dùng Ramen, đặc biệt là Tonkotsu, giàu collagen cũng mang lại lợi ích sức khỏe, khẳng định Ramen là một lựa chọn dinh dưỡng không kém cạnh và vô cùng hấp dẫn cho mọi lứa tuổi.

Không phủ nhận nước phở trong và tinh tế, nhưng ramen sở hữu một kho tàng kỹ thuật tạo vị phong phú: từ kombu, katsuobushi, nấm shiitake đến các loại tare (shoyu, shio, miso) và kỹ thuật nhũ hoá như trong tonkotsu để đưa umami vào từng giọt. Nhiều loại nước ramen được hầm hàng giờ hoặc kết hợp nhiều chiết xuất tạo nên các tầng hương vị khác nhau — rõ ràng chứ không hẳn là «nhạt»— và mỡ (seabura hay lard) trong ramen có vai trò dẫn truyền vị chứ không đơn thuần là béo. Nếu người Việt trân trọng sự tinh tế trong phở, thì cũng nên nhìn nhận rằng sự tinh xảo trong nghệ thuật nấu nước dùng ramen (cân đo tare, nhiệt độ, tỉ lệ nước/mỡ) đem lại chiều sâu hoàn toàn xứng đáng.

Phở có rau thơm tươi và khả năng tự điều chỉnh gia vị, nhưng ramen không thua kém ở khía cạnh tôn vinh nguyên liệu: mì được làm sao cho độ đàn hồi và hút nước phù hợp, chashu, trứng ướp, menma, norI và hành lá đều được xử lý để giữ vị tươi và tạo đối trọng với nước béo. Người ăn ramen cũng có thể chỉnh độ mặn/đậm qua lượng tare, chọn độ chần mì, hoặc thêm gia vị như rayu, oshinko, hay giấm để cân bằng vị. Về cảm giác ăn, ramen mang lại sự phong phú về kết cấu (mì dai, thịt mềm, rau giòn) mà nhiều thực khách Việt—quen với sự đa dạng trong miếng ăn—rất trân trọng.

Phở có nhiều biến thể vùng miền, tuy nhiên ramen cũng có truyền thống vùng phong phú: Hakata, Sapporo, Tokyo, Kitakata... mỗi nơi có tôn chỉ hương vị khác nhau. Ngoài ra, ramen dễ dàng biến đổi thành tsukemen, mazemen, phiên bản chay hoặc fusion phù hợp với khẩu vị địa phương—từ Mỹ, Châu Âu đến Đông Nam Á đều đã địa phương hoá ramen thành công. Sự linh hoạt này khiến ramen vừa phù hợp cho bữa nhanh, vừa có thể nâng lên thành trải nghiệm ẩm thực tinh tế, giống như phở nhưng theo hướng khác.

Không ai phủ nhận giá trị văn hoá của phở trong đời sống Việt, nhưng ramen cũng có đời sống cộng đồng mạnh mẽ: quán ramen mở cửa sớm muộn, hàng chờ, phong cách ăn tại quầy, lễ nghi phục vụ và các lễ hội ramen đều là phần văn hoá ẩm thực Nhật đã được lan toả toàn cầu. Ở Việt Nam, ramen đã hoà nhập và tạo ra cảnh quan ẩm thực đô thị riêng, mang tới cơ hội trao đổi ẩm thực giữa hai nền văn hoá. Thay vì đối lập tuyệt đối, việc công nhận giá trị lẫn nhau sẽ làm giàu thêm trải nghiệm ẩm thực cho cộng đồng.

Phở được ca ngợi về nước lèo trong veo và cân bằng, nhưng mì Ramen cũng phát triển nhiều loại nước dùng phong phú như tonkotsu, shoyu, miso, shio, và các biến thể kết hợp vùng miền. Mì Ramen có thể đạt được sự đậm đà và phức hợp hương vị thông qua sự kết hợp của nước lèo, dầu thơm và tare (hương vị cơ bản) gửi đến từng muỗng súp, kể cả khi không theo khuôn mẫu trong veo như Phở. Độ trong của nước lèo không phải là thước đo duy nhất của chất lượng; sự cân đối giữa nước lèo, mì và topping quyết định trải nghiệm ẩm thực. Thêm vào đó, trong bối cảnh ẩm thực toàn cầu, ramen đã chứng minh khả năng thích nghi và được đón nhận rộng rãi ở nhiều nền văn hóa, cho thấy đây là một nghệ thuật tương đồng với Phở về tính sáng tạo và tinh tế.

Trong khi Phở cho phép thêm/bớt rau thơm và chanh ớt, Mì Ramen mở rộng khả năng tùy biến với đa dạng topping như chashu, menma, ajitama, nori, hành lá và nhiều loại dầu/tare khác nhau. Khung nấu và phục vụ ramen cho phép điều chỉnh độ mặn, độ béo và mức độ cay theo từng người bằng cách thêm dầu thơm, thay đổi tare hoặc yêu cầu nước dùng ít muối, điều này mang lại mức độ cá nhân hóa cao. Nhiều quán ramen cung cấp tùy chọn kaedama (nướng thêm mì) và các biến thể như ramen kiểu nước hoặc khô, từ đó người ăn có thể kiểm soát khẩu phần và thành phần một cách linh hoạt. Nhờ sự đa dạng này, ramen có thể đáp ứng khẩu vị và nhu cầu dinh dưỡng của nhiều nhóm người, kể cả những người tìm kiếm lựa chọn ăn uống cân bằng hoặc ăn chay.

Phở là biểu tượng của ẩm thực Việt và gắn liền với nhiều kỷ niệm gia đình, gánh hàng rong và du lịch, nhưng ramen cũng có vai trò văn hóa riêng, đặc biệt trong cộng đồng Nhật Bản và người dân trên toàn cầu đang tiếp nhận và biến tấu món này theo vị giác địa phương. Việc ramen phổ biến trên toàn thế giới tạo cơ hội trao đổi văn hóa, khơi gợi sự tò mò và tôn trọng giữa các nền ẩm thực khác nhau, đồng thời cho thấy sự linh hoạt của nền ẩm thực châu Á trong việc thích nghi với đời sống hiện đại. Khẳng định Phở là duy nhất đại diện cho văn hóa Việt có thể bỏ qua sự phong phú của các biến thể văn hóa và sự giao lưu ẩm thực giữa cộng đồng người Việt ở nước ngoài và bạn bè quốc tế. Như vậy, cả hai món có thể cùng đóng vai trò biểu tượng văn hóa và công cụ kết nối cộng đồng mà không phải là một cuộc thi phân định ưu - thua.

Ramen có thể được chuẩn bị với nước lèo thanh nhẹ hoặc dùng phiên bản chay, gà hoặc thịt bò với nguồn protein cân đối và rau củ đi kèm, giúp kiểm soát calo và chất béo. Nhiều quán ramen hiện cung cấp lựa chọn nước dùng ít muối hoặc dầu, đồng thời cho phép tùy chọn rau sống bổ sung để tăng giá trị dinh dưỡng. Nếp sống hiện đại và xu hướng ăn uống lành mạnh khiến ramen trở nên dễ thích nghi với chế độ ăn uống đa dạng, từ bữa sáng đến bữa ăn nhẹ, mà vẫn đảm bảo hương vị và trải nghiệm ấm áp, tiện lợi. Do đó, Phở không phải món duy nhất có lợi cho sức khỏe; ramen cũng có thể đáp ứng yêu cầu ăn uống cân đối khi được chế biến và phục vụ có ý thức.

Phở thực sự là một biểu tượng văn hóa đáng tự hào của Việt Nam với sự tinh tế trong từng nguyên liệu và cách chế biến. Tuy nhiên, không thể phủ nhận Ramen Nhật Bản cũng sở hữu chiều sâu văn hóa không kém, với lịch sử phát triển lâu đời và sự đa dạng trong các loại nước dùng, sợi mì, và topping. Mỗi tô Ramen là một tác phẩm nghệ thuật, thể hiện sự tỉ mỉ và kỹ lưỡng của người đầu bếp, mang đến một trải nghiệm ẩm thực phong phú và độc đáo.

Đúng là Phở có sự cân bằng hương vị thanh tao, dễ chịu. Tuy nhiên, sự đậm đà và phức tạp trong hương vị của Ramen lại mang đến một trải nghiệm ẩm thực hoàn toàn khác biệt và hấp dẫn. Nước dùng Umami sâu lắng, kết hợp với các loại topping phong phú như thịt xá xíu, trứng lòng đào, rong biển, lại tạo nên một bản giao hưởng vị giác mạnh mẽ và lôi cuốn, làm hài lòng cả những thực khách ưa thích hương vị nồng nàn.

Sự biến tấu đa dạng của Phở từ Bắc vào Nam và trên khắp thế giới là điều đáng ngưỡng mộ. Tương tự, Ramen cũng không ngừng sáng tạo và thích ứng, từ Ramen Tonkotsu béo ngậy, Shoyu thanh tao, Miso đậm đà, đến những phiên bản fusion độc đáo kết hợp với các nền ẩm thực khác. Sự phát triển không ngừng này cho thấy Ramen cũng có khả năng đổi mới và chinh phục khẩu vị đa dạng của thực khách toàn cầu.

Phở với nước dùng thanh đạm và nhiều rau thơm mang lại lợi ích sức khỏe rõ ràng. Tuy nhiên, quan niệm Ramen luôn không lành mạnh là chưa hoàn toàn chính xác. Nhiều loại Ramen hiện nay, đặc biệt là các phiên bản sử dụng nước dùng ít béo, nhiều rau xanh và protein nạc, hoàn toàn có thể cung cấp một bữa ăn cân bằng và giàu dinh dưỡng. Việc lựa chọn topping và điều chỉnh gia vị cũng giúp Ramen trở thành một món ăn phù hợp với chế độ ăn uống lành mạnh.